Η γωνιά ηρεμίας είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας τουλάχιστον στο εξωτερικό. Η αφορμή για αυτό το άρθρο πέρα από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς που με παρότρυναν να το γράψω, ήταν και η διαστρεβλωμένη άποψη που έχουμε για αυτή και η ελλιπής επιμόρφωση που υπάρχει γύρω από θέματα συναισθηματικής αγωγής.
Σε αυτό το άρθρο θα εξηγήσω γιατί δεν χρησιμοποιείται σωστά η γωνιά ηρεμίας, γιατί δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι ή σχολείο και τέλος πως μπορούμε να φτιάξουμε μια τέτοια γωνιά με 5 απλά βήματα. Τέλος δίνω μια εναλλακτική για μικρούς χώρους και πως μπορούμε να βάλουμε τα παιδιά στη διαδικασία της ηρεμίας αλλά και της διαχείρισης των συναισθημάτων τους. Επίσης στο τέλος του άρθρου υπάρχει δωρεάν εκτυπώσιμο το αρχείο για να ξεκινήσετε την δημιουργία της γωνιάς σας.
Γωνία ηρεμίας: Εισαγωγή
Η γωνία της ηρεμίας είναι παρεξηγημένη και αυτό οφείλεται κυρίως σε 3 λόγους. Αρχικά, η γωνιά της ηρεμίας ήρθε αυτούσια από το εξωτερικό, χωρίς ενημέρωση και επιμόρφωση με αποτέλεσμα αρκετά σχολεία να ενθουσιαστούν αλλά στην πορεία να την παρατήσουν. Ο δεύτερος λόγος είναι οι υποδομές των σχολικών κτηρίων που δεν μπορούν να υποστηρίξουν πολλές γωνιές μαζί αλλά και ο χώρος των σπιτιών που μερικές φορές είναι μικρός και δεν μπορεί να αφιερωθεί μια γωνιά μόνο για την ηρεμία.
Τέλος, το πιο σύνηθες φαινόμενο είναι η αλλοτρίωση της γωνιάς της ηρεμίας. Πολλοί την μπερδεύουν με τα καρεκλάκια της σκέψεις, τα λανθασμένα time out αλλά και γενικά την τιμωρία. Σε καμία περίπτωση η γωνιά της ηρεμίας δεν έχει σχέση με όλα τα παραπάνω.
Σκοπός μου ατομικά αλλά και μέσα από τους Ονειροβάτες είναι να επανασυστήσω μερικές ιδέες και έννοιες στην Ελληνική εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση. Πέρα από τη φαντασία και την τέχνη, η συναισθηματική αγωγή σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει είναι ένας βασικός πυλώνας προσέγγισης που μπορεί να βοηθήσει παιδιά και ενήλικες να συνεργαστούν.
Γιατί μας χρειάζεται μια γωνιά ηρεμίας;
Το να μπορείς να ηρεμήσεις από τα συναισθήματα που νιώθεις ή να μπορείς απλά να αυτορυθμιστείς είναι μια δεξιότητα που μαθαίνεται. Όπως μαθαίνουμε σε ένα παιδί να δένει τα κορδόνια του, αφού κατακτήσει την λεπτή κινητικότητα, έτσι και με την αυτοδιαχείριση, όταν ο εγκέφαλος του παιδιού είναι έτοιμος, μπορεί να μάθει να ρυθμίζει την διάθεση του αλλά και να μπορεί να ηρεμεί από τα αρνητικά συναισθήματα. Αυτό βέβαια χρειάζεται συγκεκριμένες στρατηγικές και ειδική προσαρμογή ανάλογα τα ενδιαφέροντα αλλά και την ψυχοσύνθεση του παιδιού.
Για παράδειγμα, σκέψου την τελευταία φορά που θύμωσες με κάτι. Πως κατάφερες να ηρεμήσεις; Διάβασες ένα βιβλίο; Άκουσες μουσική; Πήρες βαθιές ανάσες; Ο καθένας έχεις διαφορετικούς μηχανισμούς διαχείρισης και το ίδιο ισχύει και με τα παιδιά. Μόνο που τα παιδιά έχουν το πλεονέκτημα απέναντι μας καθώς και προσαρμόζονται εύκολα αλλά έχουν και εμάς τους ενήλικες να τους δίνουμε τις επιλογές που μπορούν να εκμεταλλευτούν για τη διαχειριση των συναισθημάτων τους.
Ο πιο γνωστός αλλά και επιτυχημένος τρόπος να βοηθήσουμε τα παιδιά να ηρεμήσουν αλλά και ταυτόχρονα να διαχειριστούν τα συναισθήματα τους είναι η γωνιά της ηρεμίας. Η γωνιά αυτή είναι ουσιαστικά ένας καθορισμένος χώρος σε ένα σπίτι ή μια τάξη με μοναδικό σκοπό την συναισθηματική ασφάλεια ενός παιδιού. Όταν τα αρνητικά συναισθήματα έχουν κατακλήσει ένα παιδί, η γωνιά ηρεμίας μπορεί να παίξει τον ρόλο του ρυθμιστή καθώς θα δώσει κάποιες ασφαλείς επιλογές ηρεμίας αλλά και αναγνώρισης του συναισθήματος που νιώθει.
Τι περιέχει μια γωνιά ηρεμίας;
Μια γωνιά ηρεμίας πρέπει να αποπνέει ηρεμία. Χρειαζόμαστε σίγουρα λούτρινα κουκλάκια και μαξιλάρια. Γενικά θέλουμε ό,τι είναι οικείο στα παιδιά, ακόμη και κούκλες κουκλοθέατρου από ύφασμα. Τα μαξιλάρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πουφ ώστε να ξαπλώσει το παιδί, μπορούμε να έχουμε ακουστικά για να μπορεί κάποιο παιδί να ακούει μουσική χωρίς φασαρία και τέλος αλλά πιο σημαντικό είναι το εποπτικό υλικό της ηρεμίας που θα περιέχει υλικό για την αναγνώριση των συναισθημάτων αλλά και την διαχείριση τους.
Στη γωνιά της ηρεμίας επίσης, δίνεται ένας μικρός χώρος ώστε το παιδί να μπορεί να κάνει κάποιες ασκήσεις ηρεμίας ή ενσυνειδητότητας (mindfulness) που θα το βοηθήσουν να ηρεμήσει ψυχικά και σωματικά. Σχετικά με τις ασκήσεις ηρεμίας έχω μιλήσει σε άλλο άρθρο, εδώ.
Αν χρειαστεί να συνοψίσουμε την γωνιά της ηρεμίας σε 3 σημεία θα έχουμε τα εξής:
- Ένα μέρος ήσυχο και όχι πολύ μεγάλο σε χώρο, κατά προτίμηση σε απόμερο σημείο της τάξης ή του σπιτιού όπου θα βοηθά πρακτικά την ηρεμία
- Ένα μέρος που θα περιλαμβάνει οικεία πράγματα για τα παιδιά όπως λούτρινα, μαξιλάρια ή άλλα αντικείμενα που θα διαλέξουμε μαζί με τα παιδιά μετά από συζήτηση
- Βασικό εργαλείο είναι το εποπτικό υλικό για την αναγνώριση και τη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων τα οποία είναι κολλημένα στον τοίχο ή σε ένα κουτί.
5 Συμβουλές για τη γωνιά ηρεμίας
Αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων
Η γωνιά της ηρεμίας αποτελεί όχι μόνο τη γωνιά που ηρεμούμε. Είναι ένα μέρος συζήτησης αλλά και αναγνώρισης των συναισθημάτων μας με σκοπό να τα διαχειριστούμε. Μπορείς μαζί με τα παιδιά να περνάς κάποια λεπτά σε αυτή τη γωνιά κάποιες φορές μέσα στην εβδομάδα με σκοπό να νιώσουν οικειότητα αλλά και την ανάγκη της. Μερικά σενάρια της καθημερινότητας μπορεί να σε βοηθήσουν!
Ρουτίνα ηρεμίας
Χρησιμοποίησε τη γωνία της ηρεμίας αλλά αν δεν έχεις δεν πειράζει! Μπορείς στην αρχή του μαθήματος ή της ημέρας ή στο τέλος να κάνεις κάποιες ρουτίνες ηρεμίας που θα εστιάζουν στις αναπνοές και την χαλάρωση.
Δώσε τις σωστές επιλογές
Το παν στην ηρεμία αλλά και στη διαχείριση είναι οι επιλογές που έχουμε διαθέσιμες. Για παράδειγμα αντί να κλωτσήσω ένα καλαθάκι, θα ακούσω μουσική, αντί να χτυπήσω τον φίλο μου θα περπατήσω στην αυλή για λίγο ή απλά θα πάρω 10 βαθιές ανάσες.
Όταν οι επιλογές αυτές είναι καθαρές και κοντά στα ενδιαφέροντα των παιδιών, μπορούμε να πετύχουμε την αυτορύθμιση αλλά την ομαλή συμβίωση των παιδιών σε ένα χώρο. Έχω δημιουργήσει υλικό σχετικό με τις επιλογές, εδώ.
Δώσε τα εργαλεία ηρεμίας
Τα παιδιά χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία για να ηρεμήσουν αλλά και να διαχειριστούν τα μεγάλα και έντονα συναισθήματα. Έχουμε αναφέρει πολλές ασκήσεις ηρεμίας εδώ. Μέσα από τη συναισθηματική ασφάλεια που θα νιώσουν τα παιδιά σε μια γωνία ηρεμίας, θα μπορέσουν να εκφράσουν και να αποδεχτούν τα συναισθήματα τους αλλά και να τα επικοινωνήσουν μαζί σας.
Συζήτησε μαζί με τα παιδιά
Μέσα από τη συζήτηση για τα συναισθήματα μας μπορούμε να βρούμε και τους τρόπους διαχείρισης τους. Αυτό θα το πετύχουμε με τη συζήτηση αλλά και με τις συναισθηματικές ρουτίνες. Αφιερώστε 5 με 10 λεπτά να μιλήσετε για τα συναισθήματα σας στη γωνιά της ηρεμίας και ηρεμήστε μαζί τους.
Γωνιά ηρεμίας: Επίλογος
Η γωνιά της ηρεμίας όσο παρεξηγημένη κ αν είναι ή όσα ονόματα και αν πάρει (ενσυνειδητότητας, χαλάρωσης κ.α.) δεν παύει να είναι ένα τρομερό εργαλείο στα χέρια ενός γονέα ή εκπαιδευτικού. Η ηρεμία και η διαχείριση των συναισθημάτων είναι κάτι που διδάσκεται και με τα κατάλληλα εργαλεία αλλά και την σωστή καθοδήγηση μπορούμε να επιτύχουμε τη συνεργασία των παιδιών αλλά και την ομαλή συμβίωση τους.
Δοκιμάστε να αφιερώσετε μια γωνιά ή ένα κουτί στην χαλάρωση και την ηρεμία και δεν θα χάσετε! Αν θέλετε περισσότερη θεωρητική τεκμηρίωση δείτε αυτό το άρθρο.
Διαβάστε Επίσης:
- Αναγνώριση συναισθημάτων στο νηπιαγωγείο: Ολοκληρωμένο πρόγραμμα με 10 σελίδες για συζήτηση.
- Θεατρικό παιχνίδι για παιδιά: 7 ιδέες και εκτυπώσιμο ταμπλό για απίστευτη διασκέδαση! (Δωρεάν)
- 4 Δραστηριότητες πριν τους κανόνες της τάξης στο νηπιαγωγείο με 7 καρτέλες.
- 20 Δραστηριότητες και οδηγίες για ομαλή προσαρμογή στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο.
- Δραστηριότητες αυτοπεποίθησης για παιδιά με 12 δωρεάν εκτυπώσιμες κάρτες!